15 listopada 2018
Foto: Unknown photographer – scanned from Ella&Andrzej Banach:Historia o Nikiforze, WL, Cracow 1966/Wikimedia Commons/lic. CC BY-SA 3.0
Nikifor Krynicki to jedna z najważniejszych postaci związanych z naszym miastem. Na jego temat krążą dziesiątki (a może nawet setki) legend – zapewniamy, że każdy Kryniczanin zna ich co najmniej kilka. 🙂 Kim była ta wyjątkowa postać?
Nikifor Krynicki – narodziny legendy
Nikifor Krynicki tak naprawdę nazywał się Epifaniusz Drowniak. Urodził się w maju 1895 roku w Krynicy Zdroju. Jego matką była Jewdokia Drowniak, skrajnie uboga Polka, która chwytała się najgorszych prac w krynickich pensjonatach.
Ojciec Nikifora nie jest znany, chociaż przypuszcza się, że mógł to być jeden z malarzy, zamieszkujących willę „Trzy Róże”, czyli największy ówczesny pensjonat w Krynicy Zdroju. Jedna z plotek mówi, że ojcem Nikifora mógł być Aleksander Gierymski, czyli jeden z najsłynniejszych polskich impresjonistów.
Swoje nieślubne dziecko Jewdokia wychowywała w dramatycznych warunkach. Mówi się, że na czas pracy zawiniątko z niemowlakiem pozostawiała pod mostem. Chłopiec miał dużą wadę słuchu i przyrośnięty język, który uniemożliwiał mu swobodne mówienie.
Matka Nikifora zginęła podczas I wojny światowej. On sam stał się lokalnym pośmiewiskiem, tułającym się dziwakiem, który z nikim nie potrafił się porozumieć.
Aż do roku 1963 posługiwał się jedynie imieniem Nikifor (do dziś nie wyjaśniono, dlaczego nazywano go właśnie tak). Kiedy wyrobiono mu dowód osobisty, nikt nie znał jego nazwiska – w odpowiednie pole wpisano więc po prostu Krynicki. Jego prawdziwe imię i nazwisko – Epifaniusz Drowniak – ustalono dopiero w 2003 roku.
Artystyczna praca Nikifora Krynickiego
W wieku około 20 lat Nikifor zaczął malować. Oczywiście nie mógł pozwolić sobie na płótno, farby, pędzle i inne artystyczne przybory. Malował więc na znalezionych opakowaniach po papierosach, w zużytych zeszytach czy na drukach urzędowych.
Z czasem jego prace zaczęły być doceniane przez kryniczan i innych artystów. Nikifor codziennie rozstawiał w różnych miejscach Krynicy swoje stanowisko i malował – cerkwie, przechodniów, a także samego siebie. Część swoich prac oddał za jedzenie, pieniądze lub płótno, część za darmo, wiele zgubił.
Twórczość Nikifora została dostrzeżona przez ukraińskiego artystę – Romana Turyna. To on zwrócił uwagę polskich i zagranicznych malarzy na Krynickiego. W 1949 zorganizowana została pierwsza polska wystawa prac Nikifora. Niecałą dekadę później jego obrazy zostały wystawione za granicą.
Podczas ostatnich lat życia Nikiforem opiekował się malarz Marian Włosiński, który zapewniał mu godziwe warunki do życia i pracy. W 1968 Nikifor zmarł w Domu Pomocy Społecznej.
Pamięć po Nikiforze
W roku 1995 otworzono w Krynicy Zdroju Muzeum Nikifora. Znajduje się ono w budynku willi „Romanówka”, przy Bulwarach Dietla. W muzeum można podziwiać prawie 80 prac i wiele pamiątek, jakie zachowano po artyście.
Osoby odwiedzające Krynicę Zdrój mogą podziwiać również pomnik Nikifora – znajduje się on na skwerze przy ulicach Nikifora Krynickiego i Leona Nowotarskiego.